Bánh ít lá gai Bình Định là một món ngon dân dã với phần bột và nhân bánh làm bằng dừa nạo hoặc đậu xanh. Hương vị đặc biệt cùng lịch sử lâu đời của bánh đã gắn liền với tuổi thơ của nhiều người dân miền Trung.
1 Bánh ít lá gai Bình Định có gì ngon?
Bánh ít lá gai của người Bình Định là món bánh truyền thống cũng nổi tiếng không kém gì bánh hồng Quy Nhơn, mang hương vị riêng độc đáo kết hợp hài hòa giữa độ ngọt của đường, bùi của đậu xanh, béo của dừa, chút cay nồng của gừng cùng nếp dẻo thơm và lá gai. Người dân địa phương thường dùng món bánh này để ăn chơi hay bày trong những dịp trang trọng như lễ Tết, cưới hỏi, đám giỗ, làm quà cho bạn bè người thân. Ở Bình Định có khá nhiều nơi làm bánh ít và mỗi chỗ sẽ có hương vị và công thức khác nhau. Tuy nhiên xét đến độ ngon và nổi tiếng thì bánh ít lá gai chính gốc huyện Tuy Phước là số 1.
Bánh ít lá gai Bình định mang hình nón, phần đáy vuông và nhọn trên đỉnh. Nếu đặt nhiều chiếc bánh cạnh nhau bạn sẽ dễ liên tưởng đến cụm tháp Chàm cổ kính trên chỏm núi tại An Nhơn. Nhiều bạn hẳn sẽ thắc mắc nguồn gốc của loại bánh này là từ đâu? Tương truyền nó là sự kết hợp giữa nhân bánh chưng với vỏ của bánh dày, nhưng do công chúa út vua Hùng làm ra nên mới có tên gọi là bánh ít. Ca dao Bình định cũng có câu “Muốn ăn bánh ít lá gai/Lấy chồng Bình Định sợ dài đường đi…” hay “Gặt rồi em đứng chờ ai?/Mang chi đôi bánh lá gai đẫy đà”.
Bánh ít lá gai Bình Định có dạng hình nón, phần đáy vuông và nhọn ở phía trên đỉnh
2 Hướng dẫn làm bánh ít lá gai theo từng bước
Để làm ra được thành phẩm thơm ngon đúng điệu thì người đầu bếp phải có tay nghề và sự tỉ mỉ trong từng công đoạn. Ba công đoạn chính trong quá trình chế biến là làm vỏ bánh, nhân bánh và gói bánh.
2.1 Làm bánh ít lá gai Bình Định nhân đậu xanh
– Nguyên liệu chuẩn bị:
+ 300 gram lá gai.
+ 80 gram gừng tươi.
+ 250 gram bột nếp.
+ 150 gram đậu xanh.
+ 150 gram dừa nạo.
+ 210 gram đường cát.
+ 100 ml dầu ăn.
+ 30 gram mè trắng.
+ 6 lá chuối tươi đã được phơi nắng.
+ Muối (liều lượng gia giảm theo khẩu vị).
Lá gai làm bánh phải là loại lá trưởng thành có hình dạng trái tim
– Các bước làm bánh ít lá gai Bình Định nhân đậu xanh:
+ Làm vỏ bánh: Để làm bánh ít ngon đúng điệu thì đầu bếp phải lựa chọn loại lá gai trưởng thành có hình trái tim làm vỏ. Lá gai làm bánh sẽ được xé ra thành 2 phần, tước cuống đi để không bị xướng xơ lá. Sau khi rửa sạch lá gai sẽ được luộc với vài lá gừng để bánh ít lá gai Bình Định có độ thơm, thời gian luộc khoảng 10 – 15 phút rồi vớt ra.
Phần lá luộc xong sẽ được cho vào cối hoặc máy xay sinh tố xay cho thật nhuyễn, bước này sẽ quyết định bánh ít lá gai có mềm dẻo hay không. Theo kinh nghiệm thì giã tay sẽ có thành phẩm tốt hơn so với sử dụng máy xay.
Nhào trộn 250 gram bột nếp với 100 gram đường vào lá gai vừa xay xong, giã nhuyễn tới khi nguyên liệu được hòa trộn với nhau. Khi nhào bạn nhớ cho thêm ít dầu ăn vào để cối và tay không bị dính, bánh cũng có độ mịn màng. Cuối cùng để bột nghỉ khoảng độ 30 phút. Lưu ý chúng ta nên sử dụng loại nếp mới, thơm, vo kỹ và ngâm với nước vài tiếng rồi mới xay nhuyễn.
Trộn bột nếp với lá gai xay nhuyễn thật đều tay sau đó ủ bột trong khoảng 30 phút
+ Làm nhân bánh: Dừa bào ra thành sợi là loại dừa vừa già tới. Chọn đậu xanh làm nhân bánh cũng phải chọn loại một với hạt đều. Sau khi vo sạch đậu xanh và ngâm trong 2 – 4 tiếng thì nấu chín, xay chung đậu xanh với 100 gram đường và ít nước. Tiếp theo bắt chảo lên đun nóng, đổ đậu xanh vào sên với ít muối cho đến khi đậu khô, không làm dính tay thì dừng.
Nhân bánh vo tròn thành các viên vừa ăn, thêm gừng vào trong nhân hoặc trong quá trình nấu dừa/ giã đậu cũng có thể cho thêm gừng. Nếu bạn không thích ăn gừng cũng có thể bỏ qua bước này.
Từng viên đậu xanh tròn hấp dẫn
Nhân bánh vo tròn thành các viên vừa ăn, có thể thêm gừng vào nếu thích và gói lại trước khi đem đi hấp
+ Hấp bánh ít lá gai Bình Định: Thoạt nhìn có vẻ đơn giản nhưng muốn bánh hấp đẹp mắt thì phải luôn chỉn chu, tỉ mỉ trong từng thao tác. Bột nghỉ đủ 30 phút sẽ lấy ra gói bánh. Đầu tiên bạn sẽ thoa ít dầu lên thớt và lấy lượng bột vừa đủ đem cán mỏng, cho nhân vào rồi vo tròn. Bước kế tiếp chúng ta thoa ít dầu lên lá chuối và khoanh tròn lá theo hình phễu, cho bánh vừa vo vào, thêm ít mè bên trên để bánh ít lá gai Bình Định trông bắt mắt và thơm ngon.
Những chiếc bánh ít sau khi gói sẽ có hình dạng như kim tự tháp đẹp mắt. Cuối cùng bỏ hết bánh vào nồi hấp trong 30 phút là chúng ta đã có được một mẻ bánh ngon lành.
Cho bánh vào lá gói thành hình kim tự tháp
2.2 Làm bánh ít lá gai Bình Định nhân dừa
– Nguyên liệu chuẩn bị:
+ 300 gram lá gai.
+ 80 gram gừng tươi.
+ 250 gram bột nếp.
+ 150 gram đậu phộng rang.
+ 300 gram dừa nạo.
+ 210 gram đường cát.
+ 100 ml dầu ăn.
+ 30 gram mè trắng.
+ 6 lá chuối tươi đã phơi nắng.
+ Muối theo khẩu vị.
– Các bước làm bánh ít lá gai Bình Định nhân dừa:
+ Vỏ bánh: Bước này cũng tương tự với cách làm bánh ít nhân đậu xanh bên trên, cho bột nghỉ khoảng 30 phút trước khi gói.
+ Làm nhân bánh: Đun sôi 150 ml nước lọc với 110 gram đường cát trắng cho đến khi chuyển sang màu caramel cánh gián thì cho nhanh dừa nạo vào, tiếp tục nấu thêm 5 – 10 phút nữa. Tiếp theo bạn cho đậu phộng giã nhỏ, bột năng vào trong hỗn hợp đường, đảo đều lên rồi để nguội trước khi vo viên.
+ Gói và hấp bánh: Công đoạn này cũng giống với cách làm bánh ít lá gai Bình Định nhân đậu xanh.
Bánh ít lá gai Bình Định có 2 vị chính là nhân dừa và nhân đậu xanh
3 Có cách nào để bảo quản bánh được lâu không?
Bởi bánh ít lá gai Bình Định được làm từ loại nguyên liệu tươi không chứa chất bảo quản nên thời gian sử dụng khá ngắn. Sau khi hấp bánh chúng ta chỉ có thể bảo quản trong điều kiện nhiệt độ thoáng mát bình thường trong khoảng 10 ngày, hạn chế đặt bánh dưới ánh nắng mặt trời hoặc trong khu vực có nhiệt độ thường xuyên thay đổi. Cụ thể thời gian khuyến khích sử dụng bánh ít lá gai có hương vị tốt nhất là từ 3 – 5 ngày.
Bánh không bảo quản được quá lâu vì không chứa chất bảo quản, làm bằng những nguyên liệu tự nhiên
4 Một số địa chỉ bán bánh ít lá gai Bình Định ngon
Dù là bánh ít lá gai Bình Định nhân dừa hay nhân đậu xanh thì nó cũng có nét giản dị, thân thương cũng như món bánh xèo tôm nhảy. Du khách muốn tìm mua sản phẩm chuẩn vị trong thành phố có thể tham khảo một số địa chỉ được Blogdulich.edu.vn liệt kê sau đây:
Bánh gai Thanh Liêm
– Địa chỉ: 30 Nguyễn Tất Thành nối dài
– Điện thoại: 0914355588
Bánh ít lá gai Như Ý
– Địa chỉ: 156 Nguyễn Huệ
– Điện thoại: 0905546268
Bánh ít lá gai bà Dư
– Địa chỉ: Thị trấn Tuy Phước, Quy Nhơn
– Điện thoại: 0934809234
Bánh ít lá gai Phụng Nga
– Địa chỉ: 61 Vũ Bảo
Bạn có thể tìm mua bánh ở các cửa hàng đặc sản hoặc chợ địa phương
Nhâm nhi từng miếng bánh ít lá gai Bình Định chúng ta có thể cảm nhận được cái hồn của ẩm thực quê hương. Cẩm nang du lịch chỉ có thể giới thiệu nhưng để truyền tải hương vị trọn vẹn nhất du khách nên tự mình thưởng thức tại mảnh đất võ này.
