Hội chợ xuân Gia Lạc do Đinh viễn công Nguyễn Phước Bình – Con thứ tư của vua Gia Long – Lập ra dưới thời Minh Mạng, cách nay trên 170 năm. Lúc đầu mới lập, chợ chỉ là nơi trao đổi mua bán hàng hoá và vui chơi. Dần dần phiên chợ không những trở thành một điểm vui chơi hấp dẫn trong ngày tết Nguyên Đán mà còn là nơi trao đổi, mua bán các sản vật, hàng hoá khác hoặc đặc sản ngày xuân.
1 Sự ra đời của Hội chợ xuân Gia Lạc
1.1 Nguồn gốc của Hội chợ xuân Gia Lạc
Gia Lạc là một địa danh ở các trung tâm thành phố Huế 3 km, nằm cách bờ sông Hương khoảng 300m. Chợ Gia Lạc do Đinh viễn công Nguyễn Phước Bình (Con thứ tư của vua Gia Long) lập ra dưới thời Minh Mạng, cách nay trên 170 năm. Lúc đầu, chợ được lập ra theo ý của ông hoàng là để có chỗ tập trung vui chơi, giải trí ngày xuân của giới hoàng tộc và số thị dân, thợ thủ công, quan chức và lính tráng vì lý do nào đó không về ăn Tết ở quê hương.
Dần dần, chợ trở thành một tụ điểm vui chơi hấp dẫn cũng như là nơi trao đổi, mua bán các sản vật, hàng hoá và các món ăn đặc sản ngày xuân của xứ Huế. Người bán lẫn người mua tại Hội chợ xuân Gia Lạc đều mang trong mình tâm lý đến đây để lấy hên, lấy lộc đầu năm. Hội chợ xuân Gia Lạc quanh năm suốt tháng thường không họp chợ mà chỉ họp đúng trong ba ngày Tết. Sau phiên chợ đó thì giải tán và chờ đến đầu Xuân năm sau mới xuất hiện trở lại.
Hội chợ xuân Gia Lạc tồn tại khá lâu qua nhiều giai đoạn lịch sử và có những bước thăng trầm cũng như thay đổi về hình thức mua bán, trao đổi, vui chơi giải trí. Sau khi trải qua hai cuộc chiến ranh giải phóng đất nước kéo dài suốt 30 năm với cường độ rất ác liệt, cuộc sống của người dân có nhiều đảo lộn, đo đó hội chợ xuân Gia Lạc đã từng bị đứt đoạn khiến năm có năm không, mai một dần.
Hiện nay, hình thức họp chợ đầu xuân ở đây vẫn còn nhưng đời sống cũng như tâm lý thưởng ngoạn, những nhu cầu giải trí của con người đã có nhiều thay đổi. Do đó không khí chung của hội xuân không còn sôi động như xưa.
Hội chợ xuân Gia Lạc trở thành một tụ điểm vui chơi hấp dẫn cũng như là nơi trao đổi, mua bán các sản vật, hàng hoá và các món ăn đặc sản ngày xuân
1.2 Ý nghĩa và mục đích của Hội chợ xuân Gia Lạc
Những người đi Hội chợ xuân Gia Lạc đầu năm không quan trọng việc buôn bán lãi lỗ và chỉ xem đây là một dịp du xuân để cầu may. Cũng chính vì thế mà nó có tên là Gia Lạc – Có nghĩa là vui tươi. Ngoài ra, phiên chợ cũng có nhiều hoạt động văn hóa truyền thống thú vị và đặc trưng của xứ Huế mộng mơ như chơi bài ghế, bài chòi, bài thái, hò giã gạo.
Nếu du khách đến Huế vào dịp tết Nguyên Đán thì đừng bỏ qua lễ hội đặc trưng ở đây. Bởi lễ hội này sẽ giúp bạn hiểu thêm những nét đặc trưng trong văn hóa và lịch sử của đất nước. Đặc biệt là biết thêm nhiều về truyền thống và đặc sản của vùng đất Cố đô.
Người đi chợ xuân Gia Lạc phải ăn mặc chỉnh tề, chải chuốc gọn gàng. Các bà, các chị phải mặc y phục cổ truyền, áo mớ năm, mớ ba… Người mua, người bán ăn nói, ứng xử đều văn minh, lịch sự, vui vẻ. Không có cảnh ồn ào, cãi cọ. Qua ngày mồng 4 tết, chợ lại trở về sinh hoạt như bình thường.
Du khách đi Hội chợ xuân Gia Lạc đầu năm không quan trọng việc buôn bán lãi lỗ và chỉ xem đây là một dịp du xuân để cầu may
2 Thời gian và địa điểm diễn ra Hội chợ xuân Gia Lạc
2.1 Thời gian
Đã trở thành tập quán từ lâu đời, để chuẩn bị cho Tết Nguyên đán, những phiên chợ cuối năm vào các ngày 28, 29, 30 bao giờ cũng tràn ngập hàng hóa và đông đúc người mua. Sang ngày mồng 1 và mồng 2 thù hầu như các chợ không họp. Các cửa hàng, cửa hiệu đều đóng cửa để vui chơi, thăm viếng, chúc tụng lẫn nhau trong những ngày đầu xuân.
Trong khi các khu chợ trên toàn quốc đều nghỉ bán hàng thì chỉ có độc nhất chợ Gia Lạc lại trở nên đông vui hơn ngày thường. Hội chợ Xuân Gia Lạc diễn ra vào đúng dịp tết Nguyên Đán của người Việt Nam. Đây là một lễ hội duy nhất diễn ra trong ba ngày tết từ 1/1 – 3/1 Âm lịch.
Trong ba ngày Tết thì ngày nào Hội chợ xuân Gia Lạc cũng đông người mua kẻ bán. Những du khách ở phương xa cũng tìm về để hòa vào không khí ngày xuân này bởi ai ai cũng rất thích thú muốn tìm hiểu về chợ phiên độc đáo của vùng đất Cố đô.
Hội chợ Xuân Gia Lạc diễn ra vào đúng ba ngày tết Nguyên Đán của người Việt Nam
2.2 Địa điểm
Địa điểm diễn ra hội chợ Xuân Gia Lạc là ở ngã 3 giáp ranh làng Nam Phổ. Trên 2 nẻo đường, 1 về Dương Nổ, 1 về Ngọc Anh và cách trung tâm thành phố Huế theo hướng Vỹ Dạ tầm 3km. Nếu khách du lịch Huế tiếp tục đi về phía sông hương tầm 300m thì sẽ thấy phía bên kia sông là chợ Dinh xứ Huế.
Địa điểm diễn ra hội chợ Xuân Gia Lạc là ở ngã 3 giáp ranh làng Nam Phổ cách trung tâm thành phố Huế theo hướng Vỹ Dạ tầm 3km
3 Hội chợ xuân Gia Lạc có gì hấp dẫn?
Sáng sớm tinh mơ ngày mồng 1 Tết, người từ các nơi nườm nượp đổ về chợ Gia Lạc để tham gia phiên chợ ngày Tết. Kẻ bán, người mua lẫn người đi xem, đi chơi chợ đông đúc tạo nên một khung cảnh trông thật nhộn nhịp, ngập tràn sắc xuân.
Chợ họp từ ngày mồng 1 đến mồng 3 Tết bày bán các loại hàng hóa của người dân trong vùng. Ai có thứ gì muốn bán thì đem ra bán. Từ đồ gia dụng hàng ngày như chén bát, cơi trầu, bộ chén ấm uống trà cũ, quả hộp, quần áo may sẵn đến đồ chơi trẻ em, bánh trái, hoa quả…
Bên cạnh đó còn có sự xuất hiện của một số quán ăn phục vụ đa dạng các món đặc sản của xứ Huế, đặc biệt món thịt heo quay và thịt bê thui ngon nổi tiếng. Cạnh đó là nơi tổ chức bài chòi, bài thai ghế và các trò chơi thú vị khác.
Chợ họp từ ngày mồng 1 đến mồng 3 Tết bày bán các loại hàng hóa của người dân trong vùng
Mọi người đến đây vui chơi, ai cũng cố gắng giữ một phong cách, thái độ đứng đắn trong ứng xử, giao tiếp nhằm biểu hiện chất văn hoá truyền thống của đất cố đô trong dịp đầu xuân. Hầu như tất cả đều ăn mặc sang trọng, chỉnh tề, đi lại nói năng trao đổi lịch thiệp. Đặc biệt là không ồn ào, to tiếng với nhau hay tranh mua, tranh bán xô bồ như những phiên chợ ngày thường.
Người đến chợ sẽ mua một vài món kỷ niệm, tham gia vài trò chơi dân gian, giải trí, thưởng thức đôi câu hò, hát đối đáp trữ tình, một đôi câu thai dí dỏm, trào lộng trong không khí xuân ấm áp, vui tươi. Khách vui xuân đến đây còn có thể thử thời vận đầu năm bằng một ván bài chòi để được nghe giọng hô thai trầm bổng xen đôi chút tiếu lâm, pha trò duyên dáng. Hay thưởng thức những món đặc sản cùng những ly rượu thuốc đặc biệt trong không khí xuân ấm áp.
Mọi người đến với Hội chợ xuân Gia Lạc đều cố gắng giữ một phong cách, thái độ đứng đắn nhằm biểu hiện văn hoá truyền thống của đất cố đô
Đây chắc chắn là một trong những phiên chợ đặc biệt mà du khách đến khám phá Huế nhất định không được bỏ qua. Nếu muốn tìm hiểu về nền văn hoá Huế thì bạn có thể đến đây trong 3 ngày Tết để hoà mình vào không gian cổ kính của hội chợ xuân đặc sắc. Đừng quên bỏ túi kinh nghiệm đi Huế tự túc để khám phá thêm nhiều lễ hội khác tại Huế. Chúc bạn có một chuyến đi vui vẻ và tràn đầy những kỷ niệm đẹp!
