Chùa Vĩnh Nghiêm không chỉ là một di tích lịch sử, văn hóa quan trọng của Bắc Giang mà còn là một điểm đến tâm linh hấp dẫn, thu hút đông đảo khách thăm viếng mỗi năm. Đến với chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang, bạn sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp cổ kính, uy nghiêm cùng các giá trị văn hóa và lịch sử lâu đời của mảnh đất này.
1 Đôi nét về chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang
– Địa điểm: xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang
Chùa Vĩnh Nghiêm (còn gọi là chùa Đức La) là một trong những ngôi chùa cổ nhất và có giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật đặc sắc nhất ở Việt Nam. Chùa tọa lạc tại thôn Quốc Khánh, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang.
Toàn cảnh Vĩnh Nghiêm tự nhìn từ trên cao. Ảnh: Giác Ngộ Online
Chùa Vĩnh Nghiêm được xây dựng từ thời Lý, đến thế kỷ XIII được Phật hoàng Trần Nhân Tông tu bổ và xây dựng thành trung tâm Phật giáo quan trọng của Thiền phái Trúc Lâm. Trải qua hơn 700 năm lịch sử, chùa Vĩnh Nghiêm vẫn giữ nguyên được vẻ đẹp cổ kính, uy nghiêm.
Vẻ đẹp uy nghiêm, bề thế của chùa Vĩnh Nghiêm. Ảnh: Bộ Tài nguyên và Môi trường
Ngôi cổ tự này tọa lạc nơi hợp lưu của sông Lục Nam và sông Thương, thuộc vùng cửa ngõ ra vào núi Yên Tử. Phía trước chùa là ngã ba sông giao giữa hai con sông này, phía sau là núi Cô Tiên. Bên kia sông là vương phủ của Trần Hưng Đạo và đền Kiếp Bạc.
Với vị trí địa lý đắc địa và được bao quanh bởi sông nước hữu tình cùng núi non hùng vĩ, chùa Vĩnh Nghiêm nhờ đó cũng mang vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng và thanh bình.
Bên trong chùa lúc nào cũng thanh bình. Ảnh: Bộ Tài nguyên và Môi trường
2 Vẻ đẹp trong lối kiến trúc có từ nhà Lý của cổ tự Vĩnh Nghiêm
Kiến trúc chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang được kết hợp hài hòa giữa các yếu tố truyền thống và hiện đại. Các công trình kiến trúc trong chùa đều được xây dựng theo lối kiến trúc cổ truyền của Việt Nam với các mái ngói cong vút được chạm trổ tinh xảo. Song song với đó, chùa cũng được trang bị các tiện nghi hiện đại nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan và chiêm bái của người dân.
Mái ngói cong vút được chạm trỗ tinh xảo kiểu truyền thống xưa. Ảnh: Bộ Tài nguyên và Môi trường
Có thể nói, chùa Vĩnh Nghiêm ở Bắc Giang là một ví dụ xuất sắc về kiến trúc cổ điển của Việt Nam. Với diện tích rộng khoảng 1 ha và nằm trong khuôn viên được bao quanh bởi lũy tre dày đặc, không gian chùa luôn mang lại cảm giác yên tĩnh và thanh bình.
Một số điểm nhấn kiến trúc độc đáo của chùa Vĩnh Nghiêm có thể kể đến như:
Cổng tam quan: Cổng tam quan được xây dựng theo lối kiến trúc cổ truyền với ba cửa vòm lớn. Trên cổng tam quan có đắp nổi các hình tượng Phật giáo thể hiện sự uy nghiêm, trang trọng của ngôi chùa. Vào trong sân chùa bạn sẽ bắt gặp một tấm bia đá lớn có 6 mặt được dựng vào năm Hoằng Định thứ 7 (tức năm 1606) nhằm ghi lại việc trùng tu chùa vào năm đó. Đối diện với tấm bia cổ là vườn tháp mộ – nơi an nghỉ của năm vị tổ sư: Phù Lãng Trung pháp (hiệu Sa môn), Thông Duệ ứng Duyên, Thanh Quý, Tịnh Phương Sa môn, Thanh Hanh.
Cổng tam quan bề thế với lối kiến trúc độc đáo có từ thời nhà Lý. Ảnh: Bộ Tài nguyên và Môi trường
Kiến trúc chùa được xây dựng trên một trục theo hướng đông nam gồm 4 khối chính:
Khối thứ nhất gồm Bái đường, nhà Thiêu hương và Thượng điện. Khối này được xây dựng theo lối kiến trúc chữ “Công” với thiết kế khang trang, mái cong vút, lợp ngói mũi hài. Bên ngoài chùa được trang trí đắp nổi lối “nề ngõa” hình cuốn thư, hồi văn, hoa lá. Nội thất bên trong những nơi này được trang trí lộng lẫy với các bức chạm khắc tinh xảo, mang đậm dấu ấn của nghệ thuật Phật giáo.
Điện thờ phía bên trong của chùa. Ảnh: Bộ Tài nguyên và Môi trường
Khối thứ hai là nhà Tổ đệ nhất thờ Tổ Hương Vân Trần Nhân Tông. Khối này cũng được xây dựng theo lối kiến trúc chữ “Công”, nhưng thấp và nhỏ hơn khối thứ nhất. Nội thất nhà Tổ được trang trí đơn giản hơn nhưng vẫn thấm đượm tinh thần nghệ thuật nhà Phật.
Những gian nhà cổ thờ Phật cùng các Tổ sư của chùa. Ảnh: Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang
Khối thứ ba là gác chuông cao 2 tầng 8 mái và có treo một quả chuông lớn. Kiến trúc lầu chuông được kết hợp giữa cấu trúc gỗ và gạch, ở phần giữa bốn đầu bảy có treo những quả chuông đồng nhỏ (chuông gió).
Khối thứ tư là nhà Tổ đệ nhị thờ Tổ Pháp Loa cùng các vị tổ sư của Thiền phái Trúc Lâm và được xây dựng theo lối kiến trúc chữ “Đinh”.
Chùa Vĩnh Nghiêm là một trong những ngôi chùa cổ nhất và có giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật đặc sắc nhất ở Việt Nam. Kiến trúc chùa có quy mô lớn, bề thế, uy nghi, thể hiện sự hưng thịnh của Phật giáo thời Trần.
Những gian nhà này đã hơn vài trăm tuổi. Ảnh: Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang
3 Đến chùa Vĩnh Nghiêm chiêm ngưỡng các mộc bản có từ ngàn xưa
Nếu có dịp khoác balo lên và viếng thăm chùa Vĩnh Nghiêm, bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng một kho tàng mộc bản độc đáo và quý báu được lưu giữ từ hàng trăm năm qua.
Kho mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm là một trong những di sản văn hóa vô giá của Việt Nam. Kho mộc bản gồm 3.050 bản ván gỗ khắc chữ Hán và Nôm được chế tác trong khoảng thời gian từ thế kỉ XVII đến đầu thế kỷ XX. Nội dung của kho mộc bản bao gồm các bộ kinh Phật, sách luật giới nhà Phật, sách hướng dẫn chữa bệnh bằng các bài thuốc dân gian.
Bộ mộc bản kinh Phật cổ vô giá đang được trưng bày tại chùa Vĩnh Nghiêm. Ảnh: Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam
Các bản mộc bản được khắc chữ rất sắc nét, tinh xảo, thể hiện trình độ cao của nghệ thuật khắc chữ Việt Nam thời xưa. Kho mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm có giá trị to lớn về mặt lịch sử, văn hóa, nghệ thuật và là một trong những điểm tham quan không thể bỏ qua khi bạn đến chùa.
Ngoài giá trị lịch sử và tôn giáo, kho mộc bản còn là một kho tàng văn hóa độc đáo với nhiều tác phẩm văn học và nghệ thuật quý giá như Thần du Tây phương ký, Tây phương mỹ nhân truyện và Yên Tử nhật trình – Thiền tông bản hạnh. Những tác phẩm này phản ánh hình ảnh sống động của đời sống văn hóa và tôn giáo của người Việt trong nhiều lĩnh vực.
Mộc bản kinh Phật Thiền phái Trúc Lâm. Ảnh: Huyện Yên Dũng
Song song với đó, kho mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm cũng chứa đựng nhiều sách luật giới nhà Phật, phản ánh sự phát triển của luật giới Phật giáo Việt Nam. Các sách luật này quy định về cách thức tu hành của các tăng đồ Phật giáo, góp phần bảo tồn và phát triển Phật giáo Việt Nam.
Blogdulich.edu.vn tin rằng, khi bạn có dịp du lịch Bắc Giang thì việc chiêm bái chùa Vĩnh Nghiêm và được tìm hiểu về kho mộc bản quý báu này sẽ là một trải nghiệm không thể nào quên.
Kho sách cổ có nhiều bộ ván kinh quý giá. Ảnh: Báo Lao động
4 Tham dự lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm 14 tháng 2 âm lịch
Chùa Vĩnh Nghiêm ở Bắc Giang là một điểm đến tôn nghiêm và đáng trải nghiệm cho bạn trong chuyến hành trình trở về một trong những nơi quan trọng nhất của Thiền phái Trúc Lâm. Đặc biệt, nếu bạn có cơ hội đến đây vào dịp lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm diễn ra vào ngày 14 tháng 2 âm lịch hàng năm, bạn sẽ được tham gia vào một trải nghiệm tâm linh và văn hóa tuyệt vời.
Người dân tham dự lễ hội rất đông. Ảnh: Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang
Lễ hội này vừa là một sự kiện tôn nghiêm vừa là một ngày hội sôi động, quy tụ nhiều hoạt động văn hóa và giải trí thu hút đông đảo phật tử, tăng ni và cả khách du lịch gần xa. Các hoạt động truyền thống như lễ rước kiệu của ba làng La Thượng, La Trung và La Hạ, việc chuẩn bị các mâm cỗ tại từng làng đều tạo nên không khí sôi động và phấn khích.
Ngày giỗ của các vị trụ trì thuộc hàng tổ thứ hai của chùa như tổ Trần Như và tổ Thích Thanh Hanh cũng được tổ chức vào thời điểm này. Đặc biệt, những chàng trai, cô gái tài năng ưu tú sẽ được chọn lựa từ các gia đình chuẩn mực để tham gia vào việc khiêng kiệu và các trò chơi dân gian truyền thống như đánh đu, kéo co, vật dân tộc và nhiều trò chơi thú vị khác.
Ngoài ra, chùa còn là nơi tổ chức Đại lễ tưởng niệm Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn. Ảnh: Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang
Lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm không chỉ là một sự kiện tôn nghiêm mà còn là một ngày hội văn hóa, thể thao mà bạn không nên bỏ lỡ. Sự kiện này là điểm nhấn thú vị trên chuyến hành trình viếng thăm cổ tự Vĩnh Nghiêm, nơi giao thoa giữa các giá trị tôn giáo và văn hóa dân tộc một cách sâu sắc.
Trên đây là những chia sẻ về nét đặc sắc của chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang mà bạn có thể lưu vào cẩm nang du lịch của mình để thỏa sức khám phá nếu có dịp đến với cổ tự linh thiêng này. Việc chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc có từ hàng trăm năm trước hay tìm hiểu giá trị quý báu của kho mộc bản và cuối cùng là được tham dự vào lễ hội đặc sắc của chùa Vĩnh Nghiêm sẽ càng làm cho hành trình trở về chốn linh thiêng của Phật giáo trở nên đáng nhớ hơn bao giờ hết.
