Hằng năm dọc theo miền tổ quốc nước ta luôn bừng sáng với những lễ hội Tết đặc sắc, phản ánh đậm nét văn hóa và phong tục tập quán của dân tộc. Không chỉ là Tết Nguyên Đán, các ngày Tết khác như Tết Nguyên tiêu, Tết Thanh minh, Tết Đoan ngọ… cũng là những dấu ấn văn hóa không thể thiếu trong cuộc sống của người dân Việt Nam.
1 Lễ hội Tết Nguyên Đán
– Thời gian: Tháng Giêng âm lịch
Tết Nguyên Đán hay còn được gọi bằng nhiều tên thân thương như Tết Cả, Tết Ta, Tết m lịch, là dịp lễ vô cùng quan trọng và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc trong văn hóa Việt Nam.
Đây không chỉ là ngày lễ của sự đoàn viên gia đình, mà còn là thời điểm để mọi người trở về với quê hương, tưởng nhớ tổ tiên và kết nối với nguồn cội. Tết Nguyên Đán đánh dấu sự khởi đầu của một năm mới, mở ra một chu kỳ mới của thiên nhiên và cuộc sống, mang theo khao khát về sự hài hòa và phát triển.
Nét đẹp của Tết Nguyên Đán không chỉ nằm ở các phong tục truyền thống như cúng bái, trang trí nhà cửa, mà còn thể hiện qua các hoạt động văn hóa, nghệ thuật đa dạng và phong phú như gói bánh chưng, đi chúc Tết, lễ chùa, phát bao lì xì…
Tết Nguyên Đán với sự phong phú văn hóa và ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thực sự là dịp lễ tôn vinh sự sống, niềm tin và tinh thần cộng đồng của người Việt Nam. Đó là thời điểm để mỗi người dừng lại, nhìn lại một năm đã qua và hướng tới một năm mới đầy hy vọng và hạnh phúc.
Chưng cây đào, cây mai và gói bánh tét, bánh chưng là hoạt động thú vị trong dịp Tết Nguyên Đán. Ảnh: Kinh tế Môi trường
2 Tết Thanh Minh
– Thời gian: Tháng Ba âm lịch
Tết Thanh Minh là một trong những lễ hội lớn và quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Lễ hội diễn ra vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch, là dịp để người dân đi tảo mộ, tưởng nhớ tổ tiên, ông bà.
Theo quan niệm của người Việt Nam, Tết Thanh Minh là dịp để con cháu thể hiện lòng hiếu thảo, biết ơn tổ tiên, ông bà. Trong ngày này, người dân thường đi tảo mộ, sửa sang lại mộ phần tổ tiên và dọn dẹp cỏ dại xung quanh. Sau đó, mọi người đi tảo mộ thắp hương, đốt vàng mã và thực hiện lễ cúng gia tiên.
Lễ cúng gia tiên trong dịp Tết Thanh Minh thường diễn ra đơn giản với mâm cỗ gồm các món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh ú, xôi, thịt lợn, gà luộc… Bên cạnh đó, người dân cũng thường thắp hương, đốt vàng mã và đọc bài văn tế để tưởng nhớ tổ tiên.
Tết Thanh Minh không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ tổ tiên, ông bà mà còn là dịp để mọi người đoàn viên, sum họp. Trong ngày này, người dân thường quây quần bên nhau, trò chuyện, ôn lại kỷ niệm và cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.
Tết Thanh Minh, người Việt ta sẽ đi tảo mộ để tưởng nhớ tổ tiên. Ảnh: xã Bình Hòa
3 Tết Trung thu
– Thời gian: Tháng Tám âm lịch
Tết Trung thu hay còn gọi là Lễ hội rước đèn, phá cỗ, là một trong những dịp lễ truyền thống quan trọng và sôi động nhất tại Việt Nam diễn ra vào ngày 15 tháng 8 âm lịch hàng năm. Đây là thời điểm mà mọi người, đặc biệt là trẻ em, tận hưởng niềm vui, giải trí sau một năm làm việc và học tập chăm chỉ.
Tết Trung thu mang trong mình sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và vui chơi, nổi bật với những chiếc đèn lồng đầy màu sắc và những chiếc bánh trung thu ngọt ngào. Các hoạt động như múa lân, múa sư tử, rước đèn diễn ra sôi nổi khắp mọi nơi, đem lại không khí tưng bừng, phấn khởi cho cả cộng đồng.
Tết Trung Thu trẻ em thường hay ăn bánh trung thu và rước đèn lồng. Ảnh: Bánh Trung thu
4 Tết Đoan Ngọ
– Thời gian: Tháng Năm âm lịch
Tết Đoan Ngọ hay còn gọi là Tết diệt sâu bọ, Tết Đoan Dương là một ngày lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa dân gian của Việt Nam và một số quốc gia Á Đông, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch. Đây là dịp mà các gia đình thực hiện nghi thức làm bánh và nấu nướng để cúng gia tiên, đồng thời tụ họp và thưởng thức cùng nhau, tạo nên không khí ấm áp và gần gũi.
Tết Đoạn Ngọ là dịp người dân ta làm mâng cúng dâng lên ông bà. Ảnh: Sức khỏe và đời sống
5 Tết Nguyên Tiêu
– Thời gian: Tháng Giêng âm lịch
Tết Nguyên tiêu còn gọi là Tết Thượng Nguyên, là một trong những lễ hội Tết lớn và quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Lễ hội diễn ra vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch, là dịp để người dân cầu thực hiện nghi lễ cúng sao giải hạn.
Một trong những lễ hội Tết Nguyên tiêu nổi bật là tại Hội An, nơi sự kiện được tổ chức hoành tráng và thu hút đông đảo du khách. Tại đây, hoạt động thắp đèn lồng và thả đèn hoa đăng tạo nên một không khí lễ hội Tết đầy màu sắc và ấn tượng, phản ánh sự phong phú của văn hóa địa phương. Những hoạt động này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là dịp để mọi người gặp gỡ, giao lưu, và chia sẻ niềm vui trong dịp đầu năm mới.
Tết Nguyên Tiêu là dịp để chúng ta cúng sao giải hạn. Ảnh: MediaMart
6 Tết Trung Nguyên
– Thời gian: Tháng Bảy âm lịch
Tết Trung Nguyên còn được biết đến là lễ Vu Lan, rơi vào ngày Rằm tháng 7 âm lịch. Ngày này theo tín ngưỡng và phong tục Á Đông, đặc biệt là trong văn hóa Việt Nam, có ý nghĩa quan trọng trong việc tưởng nhớ và cúng bái tổ tiên. Theo quan niệm dân gian, đây còn được xem là ngày mở cửa địa ngục, nơi linh hồn của những người đã khuất được xá tội và có cơ hội siêu thoát.
Trong ngày Tết Trung Nguyên, người dân thường thực hiện các nghi lễ cúng bái, cầu siêu cho các vong linh không nơi nương tựa với mong muốn họ được an nghỉ và không quấy phá cuộc sống của người sống. Đây cũng là dịp để mọi người thể hiện lòng hiếu thảo và tưởng nhớ đến ông bà, tổ tiên đã khuất.
Chuẩn bị cho nghi thức cúng bái, cầu siêu. Ảnh: MediaMart
7 Các lễ hội tết theo từng miền
7.1 Miền Bắc
7.1.1 Hội đền Gióng – Sóc Sơn
– Thời gian: Tháng Giêng âm lịch
Hội đền Gióng tại huyện Sóc Sơn, miền Bắc Việt Nam là một lễ hội truyền thống lớn diễn ra vào tháng Giêng âm lịch hàng năm, từ ngày mùng 6 đến mùng 8. Lễ hội này được tổ chức để tưởng nhớ và vinh danh chiến công của Thánh Gióng, một trong “tứ bất tử” và cũng là một trong tứ Thánh của văn hóa tâm linh Việt Nam.
Thánh Gióng được coi là biểu tượng của sức mạnh, lòng dũng cảm, và là người hùng dân tộc đã chiến đấu chống lại kẻ xâm lược. Trong lễ hội đền Gióng, hàng nghìn tín đồ và du khách đổ về đây để chiêm bái và tham gia vào các hoạt động tái hiện lại những trận chiến huyền thoại của Thánh Gióng. Những hoạt động này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc mà còn phản ánh sự quý trọng của người dân Việt Nam đối với các giá trị lịch sử và văn hóa của dân tộc.
Hồi Đền Giống là sự kiện quan trọng ở Sóc Sơn, miền Bắc nước ta. Ảnh: Báo Tin Tức
7.1.2 Lễ hội chùa Hương
– Thời gian: Tháng Giêng âm lịch
Lễ hội chùa Hương là một sự kiện tôn giáo và văn hóa lớn ở miền Bắc Việt Nam, tổ chức tại xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội. Lễ hội này bắt đầu từ ngày mùng 6 Tết Nguyên Đán và kéo dài đến hết tháng 3 âm lịch hàng năm.
Trong thời gian diễn ra lễ hội, đông đảo tín đồ Phật giáo và du khách tới chùa Hương để bái Phật, cầu mong một năm an lành, thịnh vượng. Ngoài ra, chùa còn thu hút khách hành hương nhờ vào câu chuyện liên quan đến công chúa Diệu Thiện, người được cho là hiện thân của đức Quán Thế m Bồ Tát, mang lại ý nghĩa tâm linh đặc biệt cho lễ hội.
Lễ hội chùa Hương năm nào cũng đông nghẹt người. Ảnh: Sức khỏe và đời sống
7.1.3 Lễ hội Yên Tử – Quảng Ninh
– Thời gian: Tháng Giêng âm lịch
Lễ hội Yên Tử diễn ra từ mùng 9 tháng Giêng đến hết tháng 3 âm lịch hàng năm tại núi Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh, là một sự kiện tâm linh quan trọng trong văn hóa Phật giáo Việt Nam. Lễ hội này được tổ chức để tôn vinh Phật Hoàng Trần Nhân Tông, người sáng lập ra Thiền phái Trúc Lâm – một trong những thiền phái lớn của Phật giáo Việt Nam.
Lễ hội Yên Tử đầy quan trọng trong văn hóa Phật giáo. Ảnh: VinWonders
7.2 Miền Trung
7.2.1 Lễ hội cầu Ngư – Huế
– Thời gian: Tháng Giêng âm lịch
Lễ hội cầu Ngư tổ chức hàng năm vào ngày 12 tháng Giêng âm lịch tại làng Thái Dương Hạ, Huế, là dịp để tưởng nhớ Trương Quý Công – vị thành hoàng dạy dân làng nghề đánh cá. Diễn ra 3 năm một lần, lễ hội này nổi tiếng với các hoạt động truyền thống như đánh cá và tái hiện cuộc sống của ngư dân, thể hiện lòng biết ơn và tôn vinh nghề cá.
Quang cảnh tại nơi diễn ra lễ hội cầu Ngư. Ảnh: Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam
7.2.2 Lễ hội Đền Vua Mai – Nghệ An
– Thời gian: Tháng Giêng âm lịch
Lễ hội Đền Vua Mai diễn ra từ 13 đến 16 tháng Giêng âm lịch tại Khu mộ vua xóm Hà Long, xã Vân Diên, huyện Nam Đàn, Nghệ An. Đây là sự kiện văn hóa nhằm tôn vinh vua Mai Hắc Để – người có công lớn trong việc giữ nước và chống ngoại xâm. Ngày hội nổi bật với các hoạt động truyền thống như hát văn, hát đối, đấu vật và đặc biệt là hội đua thuyền cùng nhiều trò chơi dân gian khác như leo cột mỡ và đi cà kheo, thu hút đông đảo người dân tham gia.
Lễ hồi đền Vua Mai đầy đặc sắc. Ảnh: Huyện Nam Đàn
7.2.3 Lễ hội vía bà xã Nhơn Phong – Bình Định
– Thời gian: Tháng Giêng âm lịch
Lễ hội vía Bà xã Nhơn Phong ở thôn Liêm Định, xã Nhơn Phong, thị xã An Nhơn, tổ chức vào ngày 17 tháng Giêng âm lịch, là một sự kiện đặc sắc ở miền Trung Việt Nam. Lễ hội này được tổ chức để tưởng nhớ và tri ân Bà Đỗ Thị Tân, một người phụ nữ hành nghề đỡ đẻ có công lớn trong việc giúp đỡ sản phụ sinh con an toàn. Lễ hội diễn ra với nhiều hoạt động phong phú, thể hiện văn hóa đặc trưng của vùng miền, thu hút sự quan tâm của cộng đồng.
Độc đáo lễ hội biết ơn bà đỡ đẻ ở Bình Định. Ảnh: Dân trí
7.3 Miền Nam
7.3.1 Lễ hội Núi Bà Đen (Tây Ninh)
– Thời gian: Tháng Giêng âm lịch
Nếu có dịp xách balo lên và xuôi về vùng đất Tây Ninh vào dịp tết Nguyên Đán, bạn sẽ được tham gia vào lễ hội Núi Bà Đen bắt đầu từ mùng 4 Tết Nguyên Đán và kéo dài đến hết tháng Giêng. Phần hội chính diễn ra từ ngày 15 đến 18/1 dương lịch. Lễ hội này thu hút đông đảo khách tứ phương đến chiêm bái, cầu an và cầu mong thành công trong công việc lẫn cuộc sống.
Lễ hội Núi Bà Đen thu hút đông đảo người tham dự. Ảnh: Sức khỏe và đời sống
7.3.2 Lễ hội đền Đức Thánh Trần – Tp. HCM
– Thời gian: Tháng Giêng âm lịch
Lễ hội đền Đức Thánh Trần diễn ra từ ngày 8 đến 10 tháng Giêng hàng năm tại số 36 đường Võ Thị Sáu, phường Tân Định, TP.HCM là sự kiện văn hóa nhằm tri ân và tưởng nhớ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn – người hùng dân tộc có công lớn trong việc giữ nước và bảo vệ dân tộc. Lễ hội này cũng nhằm mục đích truyền bá truyền thống và lịch sử đến thế hệ trẻ, giúp họ hiểu và tự hào về lịch sử dân tộc.
Lễ hội biết ơn và tưởng nhớ anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo. Ảnh: Báo Quân đội nhân dân
7.3.3 Lễ hội Dinh Cô tại Bà Rịa – Vũng Tàu
– Thời gian: Tháng Hai âm lịch
Một lễ hội Tết khác mà Blogdulich.edu.vn muốn giới thiệu đến bạn trong bài viết này đó là lễ hội Dinh Cô được tổ chức từ ngày 10 đến 12/2 âm lịch hàng năm tại thị trấn Long Hải, huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.
Lễ hội này nhằm tưởng nhớ và vinh danh Bà Lê Thị Hồng Thủy, người được coi là có công lớn với dân làng, giúp họ làm ăn phát đạt và cuộc sống an lành. Trong ngày lễ, nhiều hoạt động văn hóa được tổ chức, đặc biệt là nghi lễ “Nghinh Cô” đầy tôn nghiêm và linh thiêng, thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân và du khách tham gia.
Đây còn là một di sản văn hóa phi vật thể. Ảnh: Báo Thanh niên
Qua những lễ hội Tết đặc sắc mà bạn đã cùng Blogdulich.edu.vn khám phá, có thể thấy mỗi lễ hội ở Việt Nam đều mang một bản sắc văn hóa đặc trưng, phản ánh phong tục và truyền thống đa dạng của từng vùng miền. Hy vọng bạn sẽ chia sẻ với Cẩm nang du lịch MIA Go! những trải nghiệm thú vị của bạn trong các ngày lễ tết nhé.
